Bir insanın hayatı kaç ton kömüre bedeldir?

Soma'da yaşanan katliama 'kaza' demek içimden gelmiyor. Çünkü kaza değil bu; bizde maden ocaklarında ölmek belli bir düzen, hatta söylemesi zor ama maalesef bir 'istikrar' içeriyor. 'Madenciysen ölüme yakın olursun' diye bir anlayış var sanki; daha önce bu anlayışın bizzat Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın ağzından söylendiğine de tanık olduk.
Bazı işlerin diğerlerinden daha riskli olduğunu kabul ederim ama bir işin doğasında risk olması yine de o iş yapılırken ölmeyi doğal ve normal kılmaz.
Geçmişte Tuzla'daki tersanelerde günaşırı 'kaza' oluyor, işçiler ölüyordu. O zaman da bunlara 'kaza' demezdim, çünkü ölümler belli bir istikrar kazanmıştı maalesef ve başlıca ölüm nedeni, iş yapılırken güvenlik kurallarına uymamaktı.
Şimdi Soma'daki madende de, bunca ölümün neden olduğuna ilişkin adam gibi bir adli soruşturma yapılacak herhalde; o zaman bu yaşananın 'kaza' mı yoksa iş güvenliğini hiçe sayan bir dizi ihmalin mi sonucu olduğu daha net anlaşılacak.
Soma katliamı haberleri gelmeye başlandığından beri sürekli atıf yapılan bir rapor var. Ankara'da TOBB ETÜ Üniversitesi bünyesinde çalışan ve bence Türkiye'nin en saygın ve üretken üç-beş düşünce/araştırma kurumundan biri olan TEPAV'ın Temmuz 2010 tarihli 'Madenlerde Yaşanan İş Kazaları ve Sonuçları Üzerine Bir Değerlendirme' başlıklı notu bu.
Bu bilgi notu veya değerlendirme notunda bir istatistiğin tutulma biçimi dikkatimi çekti. Çeşitli ülkelerdeki maden 'kaza'ları değerlendirilirken, işçi ölümleri üretilen kömürün milyon tonuna bölünüyordu.
Örneğin 2008 yılında Türkiye'de madenlerde 19 işçi ölmüş ama buna karşılık Çin'de 3215 işçi ölmüştü.
Ama ölümleri üretilen kömür miktarına bölünce milyon ton kömür üretimi başına 7.22, Çin'de ise 1.27 işçi ölmüş gözüküyordu.
Yanlış anlamayın bu değerlendir notunu yazanların icat ettiği bir şey değil; anlaşılıyor ki bu istatistik dünya çapında böyle tutuluyor.
Çin, çok kömür ürettiği için sanki ölümlü iş kazaları bakımından daha düzgün bir istatistiğe sahip gibi duruyor ama rakamı verdim: 3215 kişi ölmüş bir yılda Çin'de.
Dileyen 1 milyonu 7.22'ye bölerek 2008 yılında tek bir insan hayatının Türkiye'de kaç kilo kömür ettiğini bulabilir. Benim yüreğim bu hesaba dayanmaz.