Amerika futbolu öğreniyor... İyi de ediyor...

Futbola futbol bile demeyen bir ülkenin Dünya Kupasındaki varlığı...

Bugünkü Hürriyet'te çıkan yazım... Bazı yeni linklerle beraber...

Amerika futbol öğreniyor... 1

Başlığı yanlış bulacaklara ilk cümleden cevap vereyim: Ben de biliyorum, futbolun Amerika'da geçmişinin eski olduğunu, hatta bu ülkenin bir de Dünya Kupası düzenlediğini.

Ama yine de, bu ülkede futbolun sahiden gündeme gelmesi için böyle bir Dünya Kupası'nı beklemek gerekiyormuş.

Önceki akşam Amerika'nın dört bir yanından fotoğraflar yağdı, Boston'da, Chicago'da, New York'ta, başka şehirlerde parklara meydanlara dev ekranlar kurulmuştu ve sahiden büyük kalabalıklar Amerika ile Almanya'nın maçını seyrediyordu.

Ama Dünya Kupası'ndan sonra Amerika'da büyük ihtimalle eskiye dönülecek, yine beyzbol, basketbol, Amerikan futbolu, buz hokeyi gibi sporlar en popüler sporlar olmaya devam edecekler.

Öyle olsa bile, Amerikan medyasının büyük oyuncularını bu dünya kupası sırasında izlemek beni özel olarak eğlendiriyor. Çünkü futbola, hiç de bizim baktığımız gibi bakmıyorlar.

Mesela adını hatırlar mısınız bilmiyorum, Nate Silver diye bir matematikçi/istatistikçi var. Obama'nın ikinci kez seçileceğini kendisi hiçbir anket yapmadığı halde, yapılmış bütün anketlerin verilerini derleyip tek bir büyük çalışmaya (meta anket) çevirip söyleyen adam.

Nate Silver o seçim sırasında The New York Times'daki yazılarıyla meşhur oldu, yakın zaman önce kendi ilginç haber web sitesini açtı. 

Silver burada sadece siyaset değil spor da yazıyor; basketbolda NBA final serisinden Amerikan futbolu lig finaline kadar pek çok önemli maç veya maç serisi için istatistiki analizler yaptı; hemen hemen söylediği her şey de çıktı.

Şimdi aynı Silver futbol için de bu analizleri yapıyor. Bakın yandaki grafik, Silver'a göre Amerikan milli takımının Dünya Kupası'nda ikinci tura kalan takımlar karşısındaki şansını gösteriyor.

Sadece Nate Silver da değil. Meraklısına şu adrese bakmasını tavsiye ederim. Burada Dünya Kupasına katılan milli takımlardaki oyuncuların hangi kulüplerde futbol oynadığı interaktif bir grafik olarak bir araya getirilmiş. En çok öne çıkan kulüpler Bayern Münih, Manchester United, Real Madrid, Barcelona, Arsenal ve Juventus.

Biz futbolla yatıp futbolla kalkan bir ülke olduğumuz halde (başka pek çok ülkeyle birlikte) bu çeşit analizlere pek yüz vermiyoruz; onun yerine sahiden saçma sapan şeyleri 'istatistik' diye maç sırasında ve sonrasında dinleyip duruyoruz. Oysa, mesela ABD-Almanya maçının daha ilk yarısı bitmeden iki takımın pas trafiğini ve taktik uygulamasını mükemmel anlatan grafikleri yağdırdı Amerikan ve dünya basını.

Fred kendini yere atıyor, Amerikalılar şaşırıyor...

Amerika futbol öğreniyor...2

The New York Times'daki haberin başlığı aynen şöyle: 'Where Dishonesty Is Best Policy, U.S. Soccer Falls Short.'

Belki, 'Dürüst olmama en iyi yolsa, Amerikan futbolu bunu beceremiyor' diye çevirebilirim.

Dürüstlük ve futbol? Bizim yanyana gelmesiniş düşünemeyeceğimiz iki kelime. Sadece bizim mi, Dünya Kupası sayesinde öğreniyoruz, kimse bu iki kelimeyi aynı cümle içinde kurmuyor.

Oysa The New York Times'ın futbol yazarı Sam Borden'ın yazdığına göre Amerikalı sporcular (hangi sporu yapıyor olurlarsa olsunlar) sahada dürüst olmaktan başkasını bilmiyorlar. Kimse kendini yere atmıyor, minicik bir temasta sanki rakip kendisine kafa atmış gibi sancılar içinde kıvranmıyor, sahte bir penaltı almak için havada uçmuyor.

Sam Borden'ın kapsamlı haberinden anlıyorum ki, Amerikalı futbolcular böyle yapan rakiplerine çok ama çok şaşırıyor. Uzun yıllardır Avrupa'da futbol oynayan ve bu 'dürüstlük mü o da ne' kültürünü teneffüs eden çok sayıda futbolcu var Amerikan takımında. Ama haberden anladığım onlar bile hala tam olarak alışabilmiş değiller bu 'numara'lara.

Diyorum ya Amerika futbol öğreniyor.

Futbolun İngilizcesi neden 'soccer'?

Britanya'da futbola 'soccer' derler. Ama oradaki futbol federasyonunun adı 'Futbol Federasyonu'dur, 'Soccer Federasyonu' değil.

1905'ten bir haber başlığı

Amerika'da ise 'futbol' başka bir sporun, bizim 'Amerikan futbolu' dediğimiz sporun adıdır. Bizim bildiğimiz futbola orada sadece 'soccer' deniyor.

Peki ama neden?

Bir iddiaya göre kelime 'çorap'tan (sock) geliyor. Sahiden de, futbolcuların çoraplarına gönderme yapan yazılar var.

Ama şimdilerde bir de Britanya ile Amerika arasında küçük bir kavganın konusu bu. Britanyalılar, Amerika'daki kuzenleri 'soccer' kelimesini kullanıyor diye kızıyorlar, 'Bu oyunu biz icat ettik, şimdi siz özel bir kelime kullanarak sanki sizinmiş gibi sahipleniyorsunuz' diyorlar.

Tuhaf bir durum.