Hepimiz deney faresiyiz!

İnternet çağı başımıza daha şok iş açacak gibi gözüküyor. Son olarak Facebook'un hiç de azımsanmayacak sayıda kullanıcısının, tam sayısıyla söyleyelim 689 bin kişinin bir 'bilimsel' deneyde farkında bile olmadan deney faresi oldukları anlaşıldı.

'Deney'in kendisi ve ulaşılan sonuçlar da vahim ama şimdilik en vahimi, bu 689 bin kişinin 'kobay' olduklarını bilmemeleri.

Biri Facebook'un kendi 'veri bilimi' takımından, biri San Francisco'daki University of California'dan ve sonuncusu da Cornell Üniversitesinden üç bilimci, Facebook kullanıcısı 689 bin kişinin bu sosyal networkü açtıklarında gördükleri 'haber akışı'nı manipüle etmişler.

İlk olarak bu 689 bin kişiye kötümser içerikli haber ve paylaşımları göstermiş, iyimser içeriklileri saklamışlar. Daha sonra da bunun tam tersini yapmışlar, yani kötümser içerikli haberleri ve paylaşımları gizleyip iyimser içeriklileri göstermişler.

Bunları yaparken de o 689 bin kişinin tepkilerine bakmışlar.

Aradıkları şu: İyimserlik ve kötümserlik gibi ruh hallerinin bulaşıcı olup olmadığını anlamak.

Sonuç: Evet, bu ruh halleri bulaşıcı.

Kötümser haberlere maruz kalanlar çoğunlukla kötümser olmuş, kendi 'durum'larını kötümser kelimelerle ifade etmişler; sonra aynı kişiler iyimser haberlere maruz kaldıklarında da ansızın iyimser olmaya başlamışlar, 'durum'larını buna uygun biçimde güncellemişler.

Deneyin sonuçları bence vahim ve insanlık açısından derslerle dolu. Ruh hallerimizin aslında ne kadar kolay manipüle edilebilir olduğunu görmek insanı biraz sarsıyor açıkçası. Hele bu manipülasyonun araya insan bile sokmadan, bir sosyal paylaşım ağı aracılığıyla yapılması, geleceğin dünyasında dikkat edilmesi gereken bir başka fenomeni daha hepimizin kafasına kakmış oluyor.

İlgilenenler, söz konusu 'bilimsel araştırma'nın tamamına buradan ulaşabilir.

Araştırmanın bilimselliği ve bulguları bir yana, bir de araştırmanın yapılış biçimi var, üstünde esas durulması gereken.

Facebook, kendi veri merkezini ve kendi haber gösterme algoritmalarını bu 'araştırma'ya açarken bu deneye bilmeden ve istemeden 'kobay'lık yapan kullanıcılarına haber bile vermedi.

Deneyin yapıldığı, insanların duygularıyla oynandığı bir makaleyle yazılıp yayınlandığı halde hala daha hangi 689 bin Facebook kullanıcısının bu deneyde yer aldığınıu bilmiyoruz; yer alanların kendileri de bilmiyor.

Bu vahim durum birkaç gündür dünya medyasında ve sosyal paylaşım ağlarında tartışılıp duruyor. Ve Facebook zahmet edip bir açıklama bile yapmıyor.

Hepimiz deney faresi olmuş olabiliriz. Özellikle Türkiye. Çünkü bu ülke 20 milyondan fazla Facebook kullanıcısıyla meşhur