İnternet çağı başımıza daha şok iş açacak gibi gözüküyor.
Son olarak Facebook'un hiç de azımsanmayacak sayıda kullanıcısının, tam
sayısıyla söyleyelim 689 bin kişinin bir 'bilimsel' deneyde farkında bile
olmadan deney faresi oldukları anlaşıldı.
'Deney'in kendisi ve ulaşılan sonuçlar da vahim ama şimdilik
en vahimi, bu 689 bin kişinin 'kobay' olduklarını bilmemeleri.
Biri Facebook'un kendi 'veri bilimi' takımından, biri San
Francisco'daki University of California'dan ve sonuncusu da Cornell
Üniversitesinden üç bilimci, Facebook kullanıcısı 689 bin kişinin bu sosyal
networkü açtıklarında gördükleri 'haber akışı'nı manipüle etmişler.
İlk olarak bu 689 bin kişiye kötümser içerikli haber ve
paylaşımları göstermiş, iyimser içeriklileri saklamışlar. Daha sonra da bunun
tam tersini yapmışlar, yani kötümser içerikli haberleri ve paylaşımları
gizleyip iyimser içeriklileri göstermişler.
Bunları yaparken de o 689 bin kişinin tepkilerine bakmışlar.
Aradıkları şu: İyimserlik ve kötümserlik gibi ruh hallerinin
bulaşıcı olup olmadığını anlamak.
Sonuç: Evet, bu ruh halleri bulaşıcı.
Kötümser haberlere maruz kalanlar çoğunlukla kötümser olmuş,
kendi 'durum'larını kötümser kelimelerle ifade etmişler; sonra aynı kişiler
iyimser haberlere maruz kaldıklarında da ansızın iyimser olmaya başlamışlar,
'durum'larını buna uygun biçimde güncellemişler.
Deneyin sonuçları bence vahim ve insanlık açısından
derslerle dolu. Ruh hallerimizin aslında ne kadar kolay manipüle edilebilir
olduğunu görmek insanı biraz sarsıyor açıkçası. Hele bu manipülasyonun araya
insan bile sokmadan, bir sosyal paylaşım ağı aracılığıyla yapılması, geleceğin
dünyasında dikkat edilmesi gereken bir başka fenomeni daha hepimizin kafasına
kakmış oluyor.
İlgilenenler, söz konusu
'bilimsel araştırma'nın tamamına buradan ulaşabilir.
Araştırmanın bilimselliği ve
bulguları bir yana, bir de araştırmanın yapılış biçimi var, üstünde esas
durulması gereken.
Facebook, kendi veri
merkezini ve kendi haber gösterme algoritmalarını bu 'araştırma'ya açarken bu
deneye bilmeden ve istemeden 'kobay'lık yapan kullanıcılarına haber bile
vermedi.
Deneyin yapıldığı,
insanların duygularıyla oynandığı bir makaleyle yazılıp yayınlandığı halde hala
daha hangi 689 bin Facebook kullanıcısının bu deneyde yer aldığınıu bilmiyoruz;
yer alanların kendileri de bilmiyor.
Bu vahim durum birkaç gündür
dünya medyasında ve sosyal paylaşım ağlarında tartışılıp duruyor. Ve Facebook
zahmet edip bir açıklama bile yapmıyor.
Hepimiz deney faresi olmuş olabiliriz. Özellikle
Türkiye. Çünkü bu ülke 20 milyondan fazla Facebook kullanıcısıyla meşhur
daha neler neler. en azından bu olaydan haberdarız. mecraları ayarınca kullanmada fayda var.
YanıtlaSil