'Uzay taksisi' için önemli gelişme...

Artık tarih oldu ama meşhur Uzay Mekiği Discovery, Uluslararası Uzay İstasyonu ile...

Biz Türkiye'de bir hayli uzağındayız bu işlerin ama Amerika'da Uzay ve Havacılık Dairesi NASA öncülüğünde yürütülen bir programla bu ülke geleceğin de sahibi olmak konusunda çok önemli adımlar atıyor.
Bu adımların en önemlisi, uzay çalışmalarının özelleştirilmesi adını takabileceğimiz gelişme.
Yıllar önce NASA, kendi 'Uzay Mekiği' programını durdurduğunu açıkladı ve şirketler kesimine çağrıda bulundu: 'Siz uzaya gidip gelebilecek, defalarca kullanılabilecek bir araç geliştirin biz onu kullanalım.'
Bunun üzerine Amerikan özel sektöründe zaten hummalı bir biçimde yürütülen çalışma daha da hız kazandı.
Eskiden adına 'X Prize' denilen bir 'ödül' vardı. Ödülün kendisi sadece 1000 dolardı ama ülkenin en yaratıcı, en girişimci insanları bunu kazanmaya uğraşıyordu; çünkü 'Uzaya gidip gelebilecek ve eğitimli olmayan sıradan insanları taşıyacak ilk ticari aracı yapan' bu ödülün sahibi olacaktı.
Tabii mesele 1000 dolar kazanmak değil; eğer böyle bir araç yapılabilirse, mesela İstanbul'dan New York'a uçuş süresi bir anda 1 saat ve civarına düşebilecek; çünkü siz uzaya çıkacaksınız ve geri döneceksiniz, bu arada altınızda dünya dönecek ve indiğiniz yer New York olacak (veya dünyanın bir başka çok uzak köşesi).
O yüzden bu X Ödülü'ne en çok asılan kişilerin başında Virgin Havayolları'nın da sahibi olan Britanyalı işadamı Richard Branson geliyordu; tabii pek çok Amerikalı da.
Neyse, X Ödülü kendi kendini finanse edecek ve karlı olabilecek bir iş alanı içindi; girişimciler bunu yapmayaçalışadursun, NASA'nın talebi tamamen başka bir lig için ve tamamen başka şartlarda çok büyük bir ekonomi yaratabilecek kapasiteydi.
Nitekim geçenlerde, adını X Ödülü yarışmasından alan 'Space X' adlı bir roket insanlık tarihinde ilk kez özel girişimciler tarafından ve bir devlet ihalesi sonucunda uzaya gitti, NASA'dan gönderilen malzemeleri Uluslararası Uzay İstasyonu'na taşıdı.
Bu arada Google da X Ödülü'ne katıldı ve onlar da dünyanın uydusu aya çıkacak ve ayın keşfine devam edecek şirketlere 30 milyon dolar ödül vaat ettiler.
Ama NASA'nın muradı bu roket değildi; onların esas istediği Uzay Mekiği gibi bir araçtı. Bu araç için ciddi bir yarışma var ve birkaç gün önce o yarışmanın önde gelen şirketlerinden Boeing, 'Uzay taksisi' için yaptıkları tasarımların NASA'nın çok önem verdiği bir dizi kriteri yerine getiren bir aşamaya geldiğini duyurdu. Ünlü havacılık devi Boeing, 2017'de, yani üç yıl sonra uzaya çıkmaya hazır olacağını ilan ediyordu.
Bu çok büyük yarış, uzaya çıkışın devletler tekelinden çıkması ve özel şirketlerin uzaya araç gönderebilir hale gelmesi insanlığın geleceği bakımından çok büyük bir dönüm noktasına işaret ediyor. Bu dönüm noktasının iyiye doğru mu yoksa kötüye doğru mu olacağını hepbirlikte yaşayıp göreceğiz; şimdilik bunun önemini işaret edip geçelim.