'Türk diasporası' seçimde kime oy verdi?

Bugünkü Hürriyet'te çıkan yazımı burada da paylaşıyorum.
*

Aslında ilk kez Cumhurbaşkanlığı seçiminde uygulandı ama bir sürü aksaklık çıktı; o yüzden yurt dışında yaşayan Türkler gerçekte ilk kez bu genel seçimde ülkelerinin kaderinde rol oynadılar.

Dünyanın dört bir yanında tam 2 milyon 866 bin 979 Türkiye vatandaşı seçmen olarak kayıtlı. Ciddi ve büyük bir rakam bu. 7 Haziran için bu vatandaşlarımız 1 milyon 41 bin 470 geçerli oy kullandı. Katılım düşük kaldı; yüzde 36.84.

Yüksek Seçim Kurulu'nun açıklamasına göre yurt dışındaki seçmenlerden aslan payını yüzde 44.4 oranıyla Ak Parti aldı; onu yüzde 18.9'luk oy oranıyla HDP izledi; CHP yüzde 14.04 ile üçüncü, MHP yüzde 8'le dördüncü parti oldu.

Biliyorsunuz, seçimin sonunda Ak Parti 258 milletvekili çıkardı; yurt içi-dışı, gümrük kapıları dahil hesapladığımızda her bir Ak Partili milletvekili ortalama 73 bin 129 oyla seçildi. Buna göre, yurt dışı oyların Ak Parti'ye katkısı 6 milletvekilliği oldu.

Aynı hesabı 132 milletvekili kazanan CHP için yaptığımızda, 1 milletvekilliği için bu partinin ortalama 87 bin 258 oy aldığını görüyoruz. Yurt dışı seçmen CHP'ye 1.6 milletvekili getirdi.

HDP'nin 80 milletvekilinin her biri için ortalama 75 bin 731 oy alması gerekti. Yurt dışı seçmen bu partiye 2.5 milletvekili kazandırdı.

MHP'de 80 milletvekili ortalama 94 bin oyla geldi. Yurt dışının katkısı bu rakamdan hareketle sadece 1 milletvekili oldu.

Tabii benim bu hesabım afaki bir hesap. Bizim uyguladığımz d'Hont sisteminin türlü çeşitli cilveleri olabiliyor; partilerin çıkardıkları milletvekilliklerinin her birinin kaç oya malolduğu seçim çevresinden seçim çevresine büyük farklılıklar gösterebiliyor. (Örneğin HDP Diyarbakır'dan 10 milletvekili çıkardı; milletvekili başına ortalama 66 bin oy aldı bu parti. İstanbul 1. bölgeden ise aynı parti 3 milletvekili çıkardı ve bunların her biri için 110 bin oy alması gerekti. Yani aslında her oy eşit değil, seçim çevresinden seçim çevresine oyun 'değeri' de değişebiliyor.)

Kaldı ki, yurt dışından alınan oylar, YSK tarafından belli bir algoritmaya dayanılarak illere dağıtıldı; o yüzden benim 'Şu parti yurt dışı oylarıyla şu kadar milletvekilliği kazandı' demem çok anlamlı değil; ama yine de bu hesap da bize bir şeyler söylüyor, çünkü o aylar sahiden milletvekilliğine dönüştü, bazı yerlerde önemli farklar da yarattı.

Hürriyet'te Emel Armutçu'nun haberine göre, Kocaeli'de yurt dışı oylar sebebiyle bir vekillik MHP'den HDP'ye geçti; Amasya'da yine MHP bir milletvekilliğini Ak Parti'ye kaptırdı; İzmir 2. Bölgede ise bir milletvekilliği CHP'den Ak Parti'ye yine yurt dışı oylar sayesinde geçti.

Dikkat edin, milletvekilliği kaybeden partiler (MHP ve CHP) yurt dışı oylamada da iyi sonuç alamayıp üçüncü ve dördüncülüğü alan partiler.

Japonya ve Tayland'da HDP, Katar ve Kuveyt'te CHP birinci

Yüksek Seçim Kurulu çok güzel bir şey yapmış, yurt dışında kullanılan oyları ülke ülke, konsolosluk konsolosluk ve hatta sandık sandık görebiliyoruz.

İlginç olabileceğini düşündüğüm bazı ülkeleri taradım.

Mesela Almanya'da Ak Parti 255 bin oyla açık ara birinci parti. Buna karşılık Amerika Birleşik Devletleri'nde 7 bin 800 oyla CHP birinci, 4 bin 256 oyla HDP ikinci parti.

Arnavutluk'un galibi 146 oyla MHP olmuş. Avustralya'da HDP, 3120 oy alan Ak Parti'nin ardından 1375 oyla ikinci parti.

Körfez ülkelerinde açık bir CHP üstünlüğü var. Birleşik Arap Emirlikleri'nde 1016 oyla, Katar'da 365 oyla ve Kuveyt'te 219 oyla CHP birinci parti.

Birleşik Krallık, yani İngiltere'de HDP'nin bariz üstünlüğü var. 14 bin 126 oy alan HDP'yi izleyen en yakın rakibi 5 bin 134 oyla CHP. Fransa'da Ak Parti 57 bin 671 oyla birinci ama HDP de 33 bin 667 oyla ikinci.

Japonya'da HDP 381 oyla birinci. Tayland'da da bu parti 77 oyla birinci sırada. Tabii İsveç bu partinin bariz üstünlüğü olan bir başka ülke; 3440 oy almış. Yunanistan'da da HDP 174 oyla birinciliği CHP ile paylaşıyor.

Mesela İsrail'de 104 oyla CHP birinci, HDP burada 54 oy almış. Kazakistan'da da CHP 309 oyla birinci, HDP'nin oyu 271.