14 Nisan 2014 Pazartesi

Digital gazeteciliğin geleceği, gazeteciliğin geleceği...

Amerika'da ilginç şeyler oluyor. Benim meslek alanımda, gazetecilikte yaşanıyor bunlar.
Epey bir süreden beri geleneksel, yani kağıda basılı gazeteler kaybediyor. Henüz hepsi zarar etmiyor ama eski cirolar ve karlar artık yok.
İlk kurbanlar yerel gazeteler oldu. Amerika'da artık pek çok şehrin bir gazetesi yok. Bu, kendi başına feci bir durum; çünkü sadece gazeteciler ve gazete sahipleri değil burada kaybeden, okuyucu ve dolayısıyla demokrasi de kaybediyor.
Sonra sıra büyüklere gelmeye başladı. Mali durumu zaten sallantılı olan bazı büyük gazeteler de, satışlardaki ve reklam cirolarındaki düşüşten etkilendi, el değiştiren gazeteler oldu, kapanmak zorunda kalanlar oldu.
El değiştirmek zorunda kalanlardan biri dünyaca ünlü ve kaliteli gazeteciliğin birkaç önemli tilsalinden biri olan The Washington Post idi. Gazete artık Amazon.Com'un sahibi Jeff Bezos'a ait. El değiştiren bir başka önemli gazete Los Angeles Times oldu. Boston Globe, Seatle Times gibi örnekler de var; hepsi de önemli gazeteler bunların.
Peki neden zora girdi Amerika'da gazetecilik? Tek sebep internet değil ama internetin varlığı, reklam yatırımlarının giderek digitale kayması en önemli sebep.
Bunu zamanında gören ve tedbirleri de etkili olan gazeteler de var. Mesela The New York Times'ın web versiyonunun satış gelirleri kağıda basılı gazetenin satış gelirinden fazla. Ama reklam geliri henüz kağıda basılı gazeteye yaklaşamadı. O yüzden The New York Times iki versiyonu da ayakta tutuyor.
Bir başka başarılı örnek The Wall Street Journal. Onlar da, başından beri internet versiyonlarını paralı yaptılar ve para kazanıyorlar. Gazetenin internet versiyonunun satış geliri neredeyse kağıda basılı versiyon kadar. Yine fark reklam gelirinde. Hala kağıda basılıya verilen reklam daha fazla.
İngiltere'de de başarılı örnekler var. Mesela The Financial Times. Onlar da internet versiyonunu paralı bir hizmet olarak abonelere sunuyorlar başından beri ve para kazanıyorlar. The Times (of London) aynı şekilde, internet abonesi gelirleri kağıt gazete satış gelirine yakın. The Guardian, interneti sadece para kazanma yolu olarak görmedi, gazeteyi küresel bir gazete yapma fırsatı olarak da kullandı; bugün The Guardian'ın Amerika satış gelirleri ve reklam gelirleri İngiltere ile yarışır durumda, hepsi internet sayesinde.
Özellikle Amerika için söylüyorum; gazetelerin ölmemesi çok önemli. Çünkü başta da dedim, demokrasinin gerçekleşmesi için gerçekten haber ve bilgi veren gazetelere ihtiyaç var. Bunun için de gazetecilere ihtiyaç var. Haber ucuza üretilebilen bir şey değil; yani gazetelerin karlı olması gerekiyor.
Evet digital çağda yaşıyoruz ama Amerika sadece digital olan çok az sayıda ciddiye alınabilir, gerçek haber portalına sahip. Sebebi de bu: Gazetecilik pahalı bir iş, henüz internet tek başına gazeteciliği finanse edip üstüne kar ettirmiyor.
Ya Türkiye'de durum ne? Bizde zaten pek az gazete karlıydı; hala daha öyle. Kağıda basılı gazetelerimizin birkaçı hariç çoğu para kaybediyor. Daha bugün, yayın hayatına yeni başlamış olan bir gazete kapanmak zorunda kaldı. Sebep belli: Para kazanamamak.
Üstelik bizim gazetelerimiz, Amerikan veya İngiliz gazeteleriyle kıyaslandığında gazeteciliğe çok az bütçe ayırıyorlar. Buna rağmen Türkiye'de para kazanan çok az gazete olabiliyor.
Amerika'da tek başına internetle ayakta duran çok az sayıda haber portalı olduğunu söyledim. Ama hep böyle olmayabilir. Çünkü ilginç gelişmeler art arda yaşanıyor.
Bunlardan en önemlisi, eBay'in kurucusu Pierre Omidyar'ın başlattığı girişim. Omidyar, kuracağı yeni internet haber portalı için, Amerikan gizli haber alma teşkilatı NSA'den bilgileri sızdıran Edward Snowden'in görüşmek üzere seçtiği gazeteci olan Glenn Greenwald'ı transfer etti. Greenwald, yeni digital dünyanın cesur isimlerinden biri. Özelliği, gazetecilikle aktivizmi ayıran ince çizginin üzerinde duruyor olması.
Bir başka önemli girişim, yeni açılan vox.com isimli site. Burası klasik bir şu an şu oldu, son dakika gelişmeleri şunlar diyen bir haber sitesi değil. Açın bakın, daha çok haberlerin anlamı üzerinde duran, dakika dakika gelişen olayları vermek yerine önemli olan konuları derinlemesine ve herkesin anlayacağı şekilde aktarmak isteyen bir site. Bakın, kurucusu anlatıyor zaten arkada yatan mantığı...
Sadece bunlar da değil; başka önemli gelişmeler de yaşanıyor Amerikan medyasında ve digital medyasında. The Guardian'daki şu haber öykü son durumu iyi toparlıyor.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder