İnsanlık tarihinde bir devir kapandı...

Bugünkü Hürriyet'te çıkan yazımı burada da paylaşıyorum.
*

Sadece 20 yılda gelinen mesafeyi Amerikan Science dergisi çok güzel özetlemiş.

Salı günü heyecanla bekliyordum, nihayet akşamüzeri saatlerinde beklediğim fotoğrafı gördüm; bu Pluto'nun 'Yeni Ufuklar' adlı uzay aracı tarafından çekilmiş yakın plan fotoğrafıydı.

Hepimiz hayatımızda ilk kez Pluto'ya, bir gezegene bu kadar yakından bakıyorduk. Ve garip şekilde, aslında bir gezegeni ilk kez gördüğümüz son fotoğraftı bu; çünkü kendi güneş sistemimizde yakından bakacak başka gezegen kalmadı.

Elbette devasa boyutta meteorlar var; büyüklüğü Pluto'ya yakın cüceler var; 'Yeni Ufuklar'ın yoluna çıkacak dev buz kütleleri var ama işte Pluto fotoğrafı son gezegendi.

Bir yandan insanlığın olağanüstü bir sıçraması bu. Kabaca 6 milyon yıldır insansı canlılar var bu dünyada. Evrimimiz sayesinde bugünkü halimize yaklaştığımızda yüzbinlerce yıl avcılık ve toplayıcılıkla uğraştık. Kabaca 15 bin yıldan beri tarım ve hayvancılığı yapıyoruz. 'Modern çağ' adı verdiğimiz dönem, insanlığın bütün tarihine baktığınızda minicik bir zaman: Taş çatlasa 200 yıl.

Hatırlayın, bundan sadece 112 yıl önce Wright kardeşler yerden havalanmayı başardı; ilk uçaktı bu ve sadece birkaç yüz metre uçabilmişti. Pluto diye bir gezegen (veya cüce gezegen) olduğunu sadece 1930'da keşfettik; o sırada jet motoru bile bulunmamıştı.

İlk roketleri 40'lı yıllarda askeri amaçla Almanya üretti; bunların çoğu havalanamıyordu bile. Ama bakın bugün, güneş sistemimizin sınırındaki, bizden milyarlarca kilometre uzaktaki bir gezegene yıllar önceden randevu veriyor, sonra da tam zamanında onun yanına ulaşabiliyoruz. Ulaşmakla kalmıyoruz; fotoğraf çekiyor, yüzeyin bileşimini anlamak için araştırma yapıyoruz.

İnsanlık tarihi biraz da keşiflerin, 'yeni ufuklar' arayışının tarihi. Pluto'yu yakından gördük, bir sayfa kapandı ama önümüzde koca evren var, açılacak daha çok sayfa var...

Bazı Pluto bilgileri

- Pluto'nun kütlesi, dünyamızın 455'te biri veya yüzde 0.24'ünden az.

- Pluto bizim uydumuz Ay'dan da küçük; kütlesi Ay'ın altıda biri, büyüklüğü ise üçte biri kadar.

- Bu minicik gezegende bir gün, yani kendi ekseni etrafında bir tam tur, dünya günüyle 6.39 gün sürüyor. Bir Pluto yılı, yani gezegenin güneşin etrafında bir tam turu ise bizim yılımızla 248 yıl sürüyor.

- Güneşin ışınları bize 8 dakikada ulaşıyor, aynı ışığın Pluto'ya ulaşması ise 5.5 saati buluyor.

- Pluto yüzeyinde ortalama sıcaklık eksi 244 derece Celcius.

Danimarka'da rüzgar enerjisi rekoru kırıldı

Arefe günü, yani perşembe günü öğleden sonra Danimarka'da rüzgar santrallarından üretilen elektrik, ülke ihtiyacının yüzde 140'ına ulaşarak yeni bir rekor kırdı.

Danimarka, bu rekorları sık sık kırıyor; rekor kırmadığı günlerde bile elektrik fazlası elde ediyor.

Peki ne oluyor bu enerji fazlası? Perşembe günü bu fazla miktar daha çok Almanya ve Norveç'e verildi. Bedava denebilecek fiyata; çünkü aslında iki ülkenin de böyle bir enerji talebi yoktu.

Almanya ve Norveç bu sayede hidroelektrik santrallarını kullanmadılar; yani bir anlamda enerji depoladılar. Ama Danimarka'nın maalesef böyle bir imkanı yok; o yüzden yeterli rüzgar olmadığı zamanlarda bu ülke en çok Almanya'dan elektrik ithal ediyor ve bu ithalatı da o an geçerli piyasa fiyatından yapıyor.

Çok garip bir çelişki. Çoğu zaman kendi fazla elektriğini bedavaya veren bir ülke, ihtiyacı olduğunda ciddi paraya elektrik satınalıyor.

Daha da ilginci şu: Hem Almanya hem Danimarka Avrupa'da elektrik fiyatının en yüksek olduğu ülkeler. Danimarka'da fiyat 40 dolar/cent, Almanya'da 31 dolar/cent. Türkiye'de ise 13 dolar/cent.

Almanya ve Danimarka'daki bu yüksek fiyatın sebebi, iki ülke halkının temiz enerjiye ve yenilenebilir kaynaklara geçmek uğruna bu yükü gönüllü olarak üstlenmiş olması. İki ülkede de güneş ve rüzgara ciddi teşvik var.